Hồ Đức Việt học giỏi, đa tài trong mắt thầy cũ

- Theo lời kể của những người bạn cùng lớp, thầy cô giáo trực tiếp dạy Hồ Đức Việt ở Trường cấp 3 Quỳnh Lưu, Nghệ An thời đó, có thể thấy ông nổi tiếng là một học sinh xuất sắc khi đang là học sinh.

Ông Nguyễn Ngọc Quý (một Đại tá về hưu từng công tác tại Bộ Công an) là một trong số những người bạn học cùng lớp với Hồ Đức Việt 3 năm học từ lớp 8 tới lớp 10 (1962-1965) - khoá thứ 2 của Trường cấp 3 Quỳnh Lưu.

Hồ Đức Việt (ngoài cùng bên trái) trong một buổi đến thăm và chúc Tết nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An. Ảnh: Giáo dục Việt Nam

Trong những chia sẻ của mình, ông Quý luôn nhấn mạnh tới thành tích học tập vượt trội người bạn cũ Hồ Đức Việt. Theo lời ông, cậu bé Việt thời đó luôn là người đứng đầu toàn khoá trong cả 3 năm học. Dù không học nhiều nhưng bù lại Việt luôn hiểu bài, tiếp thu bài ngay trên lớp.

“Việt giỏi tất cả các môn nhưng xuất sắc nhất vẫn là Toán và các môn tự nhiên” - ông Quý nhớ lại.

Có một kỷ niệm mà ông Quý vẫn nhớ mãi về người bạn “học giỏi, chơi hay” năm ấy. Đó là khi chuẩn bị tốt nghiệp cấp 3, điểm tổng kết tất cả các môn của Hồ Đức Việt đều đạt 5 điểm (điểm cao nhất thời đó), trừ môn Địa Lý chỉ được 4,5.

Lúc đó, giáo viên dạy môn Địa Lý là thầy Chu Trọng Huyến có nói với Việt rằng: “Em về vẽ cho thầy bản đồ Việt Nam. Vẽ tốt thầy cho 5 điểm và đề nghị nhà trường kết nạp Đoàn cho em”. Kết quả, Việt vẽ được bản đồ đất nước và như đã hứa, thầy Huyến cho Việt 5 điểm. Cậu học trò nhỏ tốt nghiệp với số điểm tuyệt đối và được kết nạp Đoàn trước khi ra trường.

Thành tích học tập của học trò Hồ Đức Việt những năm phổ thông không chỉ nổi tiếng trong lớp, mà còn được tất cả học sinh trong trường biết đến. Ông Quý nhớ lại, cứ hàng tuần, hàng tháng, trong buổi chào cờ, lúc nào cũng có một dải băng rôn căng lên phía trước với nội dung “Quyết tâm học tốt và theo kịp Hồ Đức Việt”. Thậm chí, danh tiếng của cậu học trò này còn được các lãnh đạo Sở Giáo dục ngày đó biết tới.

Bà Tú - một người bạn cùng lớp và có thời gian từng làm việc cùng Hồ Đức Việt khi ông giữ chức Bí thư tỉnh uỷ Quảng Ninh chia sẻ: “Chúng tôi sau khi tốt nghiệp cấp 3 mỗi người đi học một nơi. Việt học Toán, Lý ở Tiệp Khắc, còn tôi học ở Trung Quốc. Không gặp lại nhau cho tới khi cùng công tác với nhau trong một thời gian ngắn. Thời đi học, không thể phủ nhận thành tích học tập tốt của Việt, đặc biệt là môn Toán và Vật lý. Việt xứng đáng là tấm gương để các bạn noi theo. Tới khi trở thành một nhà khoa học, một người lãnh đạo, Việt vẫn luôn làm tốt công việc của mình”.

Trong ký ức của thầy Nguyễn Công Hoan - giáo viên môn Vật lý lớp 10C của ông Hồ Đức Việt thì hồi đó tinh thần tập thể rất cao nên hầu như không có nhiều kỷ niệm riêng với từng học trò.

Tuy vậy, thầy Hoan vẫn có một ấn tượng rất tốt về cậu học sinh Hồ Đức Việt. “Có thể nói Việt là một học sinh giỏi toàn diện, từ các môn Toán, Lý, Hoá cho tới Văn, Lịch sử, Địa lý… Ngoài ra, em còn rất tích cực trong các phong trào ngoại khoá, các hoạt động của nhà trường”.

“Việt chơi thể thao rất xuất sắc, đặc biệt là môn bóng bàn” - ông Quý kể. Không chỉ đi thi tỉnh nhiều lần các môn văn hoá mà Việt còn đi thi cả môn bóng bàn. Các hoạt động văn hoá, văn nghệ, hội thi, không hội nào là thiếu mặt Việt. “Cậu ấy rất hay hát và biết chơi cả đàn ghi-ta” - theo lời kể của ông Quý. “Mới đây, trước khi mất 6-7 tháng, Việt có mời anh em đi ăn. Lúc đó còn khoe mới sáng tác một số bài về quê hương, đất nước và tự đàn hát cho chúng tôi nghe”.

Có thể nói, mỗi tài năng, thành tích của Hồ Đức Việt thời học sinh đều là lời giải thích cho những vị trí mà ông đảm nhiệm sau này như Phó chủ nhiệm khoa Toán - cơ, Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội năm 1979 (ĐH Quốc gia Hà Nội bây giờ), Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Việt Nam (năm 2001-2003) hay Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn…

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng, ông nội và bố đều là những người có công lớn với đất nước, nhưng cậu học trò Hồ Đức Việt không vì thế mà được ưu ái. Theo trí nhớ của người bạn cũ Nguyễn Ngọc Quý, hồi đó nhà Việt nghèo. Chồng mất sớm, bà Nguyễn Thị Chanh một nách nuôi 3 con ăn học. Hồi đó, Việt không có xe đạp, trường cách nhà 4 cây số, chỉ toàn dậy sớm đi bộ đến trường. Tới trưa lại đi bộ về, nếu chiều có hoạt động gì cần cậu lại đi bộ lên trường.

Nói về học trò Hồ Đức Việt, thầy Nguyễn Công Hoan tâm sự: “Việt học tốt, ứng xử đúng mực. Sau này thầy trò có gặp lại nhau vài lần ở Hà Nội, cậu ấy vẫn giữ được những tình cảm tốt đẹp, thầy ra thầy, trò ra trò. Không có chuyện quan niệm quan to, quan nhỏ…”

Hồ Đức Việt nguyên là uỷ viên Bộ Chính trị, trưởng ban Tổ chức Trung ương.

Ông từng được cử đi học ở Tiệp Khắc, Paris, có bằng Tiến sĩ Toán Lý, nguyên Phó chủ nghiệm khoa Toán - Cơ, ĐH Tổng hợp Hà Nội.

Ngoài ra, ông còn giữ nhiều vị trí quan trọng khác: Bí thư thứ nhất TW Đoàn, Ủy viên Ban Chấp hàng TW Đảng khoá VII, Bí thư tỉnh uỷ Thái Nguyên, Bí thư tỉnh uỷ Quảng Ninh, Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Việt Nam…

Hồ Đức Việt là con trai út liệt sĩ Hồ Mỹ Xuyên, cháu nội nhà cách mạng Hồ Tùng Mậu.

Ông từ trần vào ngày 31/5/2013 tại Hà Nội do căn bệnh ung thư.

• Nguyễn Thảo