Tổng hợp di tích lịch sử Khánh Hòa nổi tiếng, lâu đời

Khánh Hòa có hơn 100 di tích lịch sử được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh, sở hữu kho tàng di tích lịch sử vô cùng phong phú và độc đáo, minh chứng cho sự giao thoa văn hóa đa dạng, phản ánh quá trình phát triển lịch sử lâu đời của mảnh đất này. Bài viết này, ACC Khánh Hòa sẽ tổng hợp di tích lịch sử nổi tiếng, lâu đời tại Khánh Hòa và cung cấp thêm một số thông tin liên quan.

1. Vài nét về lịch sử tỉnh Khánh Hòa

Khánh Hòa mang trong mình bề dày lịch sử lâu đời, trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm cùng dấu ấn văn hóa đa dạng. Nơi đây từng là trung tâm của vương quốc Chăm Pa hùng mạnh với những công trình kiến trúc độc đáo như tháp Po Nagar, Po Klong Garai, Po Ranh,… Sau khi trở thành lãnh thổ Đại Việt, Khánh Hòa tiếp tục phát triển rực rỡ về kinh tế - văn hóa, lưu giữ nhiều giá trị di sản quý giá.

Giai đoạn Chăm Pa (thế kỷ 4 - 15), Khánh Hòa là trung tâm của vương quốc Chăm Pa, nơi ghi dấu ấn rực rỡ của nền văn hóa Chăm Pa với những đền tháp nguy nga, tín ngưỡng đa thần và nghệ thuật múa hát đặc sắc.

Giai đoạn Đại Việt (thế kỷ 15 - 19), Sau khi được Lê Thánh Tông sáp nhập vào Đại Việt năm 1471, Khánh Hòa trải qua nhiều thay đổi về hành chính và tên gọi. Nền kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển, văn hóa Đại Việt hòa quyện với văn hóa Chăm Pa tạo nên bản sắc độc đáo.

Giai đoạn kháng chiến chống Pháp, Mỹ: Khánh Hòa từng chịu sự đô hộ của Pháp, phải chịu sự áp bức, bóc lột nặng nề. Phong trào yêu nước chống Pháp diễn ra mạnh mẽ, tiêu biểu là phong trào Cần Vương do Trương Quang Phiên lãnh đạo. Trong thời kỳ kháng chiến, Khánh Hòa là căn cứ địa cách mạng quan trọng, nơi nhân dân anh dũng chiến đấu chống giặc ngoại xâm.

Giai đoạn sau giải phóng (1975 - nay), Khánh Hòa được giải phóng, tiến lên xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, trở thành tỉnh du lịch trọng điểm của cả nước với nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng. Văn hóa, giáo dục, y tế,…được quan tâm đầu tư phát triển, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân địa phương.

2. Các di tích lịch sử nổi tiếng, lâu đời ở Khánh Hòa

2.1 Tháp Bà Ponagar

Tọa lạc trên ngọn đồi Cù Lao, hướng ra biển Đông, Tháp Bà Ponagar hay còn gọi là khu di tích lịch sử Tháp Bà Nha Trang là một quần thể kiến trúc Chăm Pa cổ kính và uy nghi, nổi tiếng nhất tại Nha Trang, Khánh Hòa. Đây được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1979 và là Di sản văn hóa thế giới tiềm năng của UNESCO. Di tích này được xem là biểu tượng cho nền văn hóa Chăm Pa rực rỡ trong lịch sử và là điểm đến thu hút đông đảo du khách mỗi năm.

Tháp Bà Ponagar được xây dựng từ khoảng thế kỷ 7 đến thế kỷ 13 dưới triều đại vua Po Nagar Dara Vijaya, Tháp Bà Ponagar thờ nữ thần Ponagar - vị thần tối cao trong tín ngưỡng của người Chăm. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, di tích đã bị hư hại qua thời gian nhưng vẫn giữ nguyên giá trị lịch sử và văn hóa to lớn.

Về kiến trúc, quần thể tháp gồm 3 tầng chính, mỗi tầng có nhiều tháp nhỏ với các vị trí thờ phụng khác nhau. Nổi bật nhất là tháp chính cao 28m, được xây dựng bằng gạch nung và đá sa thạch, mang đậm dấu ấn kiến trúc Chăm Pa độc đáo với các chi tiết trang trí tinh xảo như linga, yoni, tượng thần… Khu di tích còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như tượng thần, đồ trang sức, bia ký… góp phần làm sáng tỏ lịch sử và văn hóa Chăm Pa.

2.2 Khu di tích thành Diên Khánh

Khu di tích thành Diên Khánh, tọa lạc tại thị trấn Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, là một di tích lịch sử quan trọng gắn liền với nhiều biến động lịch sử của dân tộc. Nơi đây từng là kinh đô của vương quốc Chăm Pa, sau đó trở thành trung tâm chính trị, quân sự của triều Nguyễn trong suốt 150 năm.

Được xây dựng vào thế kỷ 18 dưới thời vua Gia Long, thành cổ Diên Khánh đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ kinh đô Huế và vùng Nam Trung Bộ khỏi các cuộc tấn công từ phía Nam.

Về kiến trúc, Thành được xây dựng theo kiểu kiến trúc Vauban của Pháp, với 6 cạnh hình lục giác, chu vi hơn 2.500m, tường thành cao 3,5m và rộng 6m. Bên trong thành có nhiều công trình kiến trúc quan trọng như dinh quan, kho tàng, nhà lao,…

Thành cổ Diên Khánh đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh ác liệt, là nơi chứng kiến sự hy sinh anh dũng của quân và dân ta trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Thành cổ Diên Khánh được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1988. Nơi đây không chỉ là minh chứng cho lịch sử hào hùng của dân tộc mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn thu hút du khách trong và ngoài nước.

2.3 Chùa Long Sơn

Tọa lạc trên ngọn đồi Trại Thủy, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, chùa Long Sơn (còn gọi là chùa Phật Trắng) là một trong những ngôi chùa cổ kính và linh thiêng bậc nhất tại Việt Nam. Nơi đây không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc uy nghi mà còn bởi giá trị lịch sử và văn hóa lâu đời.

Được xây dựng vào đầu thế kỷ 19, chùa Long Sơn trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo và vẫn giữ được nét cổ kính, trầm mặc vốn có. Năm 1963, bức tượng Kim Thân Phật Tổ Nha Trang hay còn gọi là tượng Phật Trắng được xây dựng trên đỉnh đồi chùa Long Sơn. Tượng Phật có chiều cao 14m, phần đài sen cao 7m và đường kính rộng 10m. Đây cũng chính là Tượng Phật ngoài trời lớn nhất Việt Nam được công nhận hiện nay.

Chùa Long Sơn mang đậm dấu ấn kiến trúc Phật giáo Bắc tông với nhiều hạng mục như: cổng Tam Quan, điện Đại Hùng, tháp chuông, tháp trống,…Nổi bật nhất là tượng Phật Trắng uy nghi, tọa lạc trên đỉnh đồi, hướng nhìn ra biển Đông. Chùa còn sở hữu nhiều pho tượng Phật, Bồ Tát và các vị La Hán được chạm khắc tinh xảo, mang giá trị nghệ thuật cao.

2.4 Miếu thờ Trịnh Phong

Tọa lạc tại thôn Phú Ân Nam 4, xã Diên An, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, miếu thờ Trịnh Phong hay còn gọi là Miếu Cây Dầu, được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1991. Miếu mang đậm dấu ấn thời gian và gắn liền với tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm của người dân Khánh Hòa.

Miếu được xây dựng vào đầu thế kỷ 20 để thờ cúng Trịnh Phong, vị thủ lĩnh nghĩa quân Khánh Hòa trong phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp xâm lược do vua Hàm Nghi khởi xướng. Trịnh Phong là một anh hùng dân tộc, đã hy sinh anh dũng trong cuộc chiến chống Pháp bảo vệ quê hương. Miếu thờ được xây dựng như một lời tri ân và biểu tượng cho tinh thần quật cường, bất khuất của người dân Khánh Hòa trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Miếu được xây dựng theo lối kiến trúc đơn sơ, mộc mạc với mái ngói âm dương, khung gỗ và vách trát vôi. Bên trong miếu thờ tượng Trịnh Phong uy nghi, trang nghiêm. Bên cạnh miếu có một cây dầu cổ thụ hàng trăm năm tuổi, được xem như linh vật che chở cho miếu và là biểu tượng cho sự trường tồn của tinh thần yêu nước.

2.5 Khu tưởng niệm Bác sĩ Alexandre Yersin

Khu tưởng niệm Bác sĩ Alexandre Yersin là nơi ghi dấu ấn cuộc đời của vị bác sĩ tài ba, tọa lạc tại xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa, là nơi lưu giữ ký ức về cuộc đời và sự nghiệp y học vĩ đại của bác sĩ Alexandre Yersin - nhà khoa học lỗi lạc, người đã có nhiều đóng góp to lớn cho nền y học Việt Nam và thế giới.

Khu tưởng niệm được xây dựng vào năm 1985 trên khu đất rộng hơn 20ha, nơi lưu giữ nhiều kỷ vật gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của bác sĩ Yersin. Khu tưởng niệm bao gồm nhiều hạng mục như:

• Nhà làm việc: Nơi bác sĩ Yersin từng sinh sống và làm việc trong suốt 50 năm gắn bó với mảnh đất Khánh Hòa. Ngôi nhà được bảo tồn nguyên vẹn, trưng bày nhiều hiện vật quý giá như dụng cụ y tế, sách vở, đồ dùng cá nhân của bác sĩ Yersin.
• Phần mộ: Nơi bác sĩ Yersin an nghỉ theo di nguyện của ông.
• Bảo tàng: Nơi trưng bày các hiện vật, hình ảnh về cuộc đời và sự nghiệp của bác sĩ Yersin, cùng với những đóng góp to lớn của ông cho nền y học Việt Nam và thế giới.
• Khu vườn: Nơi trồng nhiều loại cây thuốc quý mà bác sĩ Yersin đã dày công nghiên cứu.

Khu tưởng niệm Bác sĩ Alexandre Yersin được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1990. Nơi đây không chỉ là điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn là nơi để du khách tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp y học vĩ đại của bác sĩ Yersin, đồng thời tri ân những đóng góp to lớn của ông cho nền y học Việt Nam và thế giới.

2.6 Lăng Bà Vú Nha Trang

Lăng Bà Vú, còn gọi là Lăng Nhũ Mẫu, tọa lạc tại khóm 3, tổ 9, phường Ninh Hiệp, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, là một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, thu hút đông đảo du khách bởi giá trị lịch sử và kiến trúc độc đáo.

Lăng được xây dựng vào đầu thế kỷ 19 dưới triều vua Gia Long, để đền ơn bà Nguyễn Thị Hoàn, người đã có công cứu giúp vua khi còn nhỏ trong thời gian trốn chạy quân Tây Sơn Bà Nguyễn Thị Hoàn được phong tặng danh hiệu “Nhũ Mẫu”, nghĩa là mẹ nuôi, và được vua Gia Long cho xây dựng lăng mộ để tưởng nhớ công ơn to lớn của bà.

Lăng Bà Vú được xây dựng theo kiểu kiến trúc lăng tẩm nguy nga, tráng lệ với nhiều lớp thành bao bọc. Lớp thành ngoài cùng có chu vi hơn 200m, bên trong có hồ nước hình chữ nhật rộng rãi. Tiếp theo là lớp thành thứ hai, bên trong có miếu thờ Bà Chúa Thai San và 18 vị La Hán. Lớp thành trong cùng là nơi đặt mộ phần của Bà Nhũ Mẫu, được xây dựng theo kiểu nhà ba gian, hai chái. Kiến trúc lăng mang đậm dấu ấn văn hóa Champa và Việt Nam, với nhiều hoa văn trang trí tinh xảo, thể hiện sự tôn kính và biết ơn đối với người có công.

Lăng Bà Vú được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1999. Nơi đây không chỉ là minh chứng cho lòng biết ơn của vua Gia Long đối với người có công mà còn là biểu tượng cho lòng hiếu thảo và sự tôn kính của người Việt Nam đối với những người phụ nữ có công lao to lớn.

3. Bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử Khánh Hòa

Lịch sử Khánh Hòa không chỉ là những dấu ấn quá khứ mà còn là nguồn cảm hứng cho thế hệ mai sau. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa và thúc đẩy phát triển du lịch địa phương. Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử, Khánh Hòa đã và đang triển khai nhiều nỗ lực hiệu quả.

Trong công tác bảo tồn di tích, tỉnh đã ban hành và triển khai nhiều chính sách, quy định về bảo tồn di tích, quy hoạch khu vực di tích, hỗ trợ kinh phí trùng tu, tôn tạo di tích. Các di tích được khảo sát, lập hồ sơ, trùng tu, tôn tạo; hành vi xâm hại di tích được ngăn chặn; nhận thức cộng đồng về giá trị di tích được nâng cao thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục.

Ngoài ra, để góp phần phát huy giá trị các di tích lịch sử, Khánh Hòa còn đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu khoa học. Hoạt động nghiên cứu lịch sử, văn hóa di tích được đẩy mạnh, kết quả được xuất bản sách báo, giới thiệu tại các hội thảo khoa học. Giá trị di tích được lồng ghép vào chương trình giáo dục, tuyên truyền, giáo dục cho học sinh, sinh viên và cộng đồng. Du lịch di tích được phát triển, khai thác tiềm năng du lịch văn hóa, lịch sử, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương.

4. Trải nghiệm du lịch tại các di tích lịch sử ở Khánh Hòa

Du lịch di tích lịch sử tại Khánh Hòa là cơ hội để bạn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của địa phương và trải nghiệm những giá trị văn hóa độc đáo. Tuy nhiên, khác với các khu du lịch hay điểm tham quan giải trí thông thường, di tích lịch sử mang đậm dấu ấn thời gian và giá trị văn hóa, phản ánh những giai đoạn phát triển quan trọng của một dân tộc, quốc gia. Do đó, khi tham quan di tích lịch sử, du khách cần thể hiện sự tôn trọng nhất định để bảo vệ và gìn giữ những giá trị quý giá này.

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi tham quan di tích lịch sử:

• Tôn trọng văn hóa địa phương: Ăn mặc lịch sự, phù hợp với văn hóa địa phương, đặc biệt khi tham quan các di tích tôn giáo. Tránh những hành động phản cảm, thiếu tế nhị có thể gây tổn thương đến tình cảm và tín ngưỡng của người dân địa phương.
• Giữ gìn vệ sinh chung: Không xả rác bừa bãi, không vứt rác thải lung tung tại khu vực di tích. Tự giác thu dọn rác thải của bản thân và giữ gìn môi trường xung quanh di tích sạch đẹp.
• Bảo vệ di tích: Không sờ mó, vẽ bậy, hay có hành vi phá hoại di tích. Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy ảnh tại những nơi cấm hoặc có biển báo cấm.
• Giữ im lặng: Tránh nói chuyện to tiếng, gây mất trật tự tại di tích. Nên giữ thái độ trang nghiêm, lịch sự để thể hiện sự tôn trọng đối với những giá trị lịch sử và văn hóa nơi đây.
• Tìm hiểu thông tin: khuyến khích du khách tham khảo thông tin về lịch sử, kiến trúc và giá trị của di tích trước khi tham quan. Hiểu rõ về di tích sẽ giúp bạn có những trải nghiệm ý nghĩa và sâu sắc hơn.

Di tích lịch sử là tài sản quý giá của dân tộc, cần được bảo vệ và gìn giữ cho thế hệ mai sau. Mỗi du khách khi tham quan di tích lịch sử cần ý thức được trách nhiệm của bản thân trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

5. Các câu hỏi thường gặp

Mùa nào thích hợp nhất để tham quan di tích lịch sử tại Khánh Hòa?

Khánh Hòa có khí hậu nhiệt đới gió mùa, chia thành hai mùa rõ rệt: mùa khô (từ tháng 1 đến tháng 9) và mùa mưa (từ tháng 10 đến tháng 12). Tuy nhiên, bạn có thể tham quan di tích lịch sử tại Khánh Hòa quanh năm. Mùa khô là thời điểm lý tưởng nhất để tham quan vì thời tiết đẹp, ít mưa, thuận lợi cho việc di chuyển và tham quan.

Chi phí tham quan di tích lịch sử tại Khánh Hòa thường dao động trong khoảng bao nhiêu?

Giá vé tham quan các di tích lịch sử tại Khánh Hòa thường khá rẻ, dao động từ 20.000 đồng đến 80.000 đồng/lượt. Ngoài ra, bạn còn có thể phải chi trả thêm cho các dịch vụ khác như thuê hướng dẫn viên, mua sắm quà lưu niệm, ăn uống…

Nên di chuyển bằng phương tiện gì để tham quan di tích lịch sử tại Khánh Hòa?

Bạn có thể di chuyển đến Khánh Hòa bằng nhiều phương tiện khác nhau như máy bay, tàu hỏa, xe khách… Sau khi đến Khánh Hòa, bạn có thể di chuyển đến các di tích lịch sử bằng taxi, xe máy, xe buýt hoặc thuê xe du lịch.

Nên ở đâu khi tham quan di tích lịch sử tại Khánh Hòa?

Khánh Hòa có rất nhiều khách sạn, nhà nghỉ, homestay để bạn lựa chọn. Bạn có thể tìm kiếm các địa điểm lưu trú phù hợp với nhu cầu và ngân sách của mình trên các trang web đặt phòng trực tuyến như Booking.com, Agoda…

Khám phá những di tích lịch sử này không chỉ là hành trình du hành ngược thời gian mà còn là cơ hội để trải nghiệm văn hóa độc đáo, hiểu thêm về cuộc sống của người dân Khánh Hòa trong quá khứ. Thông qua bài viết trên, ACC Khánh Hòa hy vọng đã mang đến cho quý độc giả những thông tin hữu ích về kho tàng di tích lịch sử nổi tiếng và lâu đời của mảnh đất Khánh Hòa.