Cùng học thuật ngữ Y khoa và ôn tập lại kiến thức cơ bản nhé mọi người! Thần kinh chưa bao giờ là dễ dàng …Cố gắng lên nào. Trong bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về cấu tạo của hệ thần kinh được chia thành bao nhiêu nhánh? Cũng như một số thuật ngữ liên quan đến chủ đề này nhé
Hệ thần kinh có bao nhiêu nhánh?
Theo giải phẩu hệ thần kinh được chia thành 2 nhánh chính:
I. Hệ thần kinh trung ương (central nervous system, CNS) chứa não (brain) và tuỷ sống (spinal cord), được bao bọc và bào vệ bởi hộp sọ (cranium) và cột sống (vertebral column).
II. Hệ thần kinh ngoại vi (peripheral nervous system,PNS) chứa tất cả thành phần còn lại; nó bao gồm các dây thần kinh (nerves) và hạch (ganglia). Một dây thần kinh là một bó của các sợi thần kinh (axons) được bọ trong mô liên kết dạng sợi. Các dây thần kinh đi ra khỏi CNS qua những lỗ ở hộp sọ và cột sống đến các tạng khác của cơ thể. Hạch (ganglion,số nhiều là ganglia) là một chỗ phình lên như nút thắt ở một dây thần kinh nơi mà các thân của các neuron ngoại vị tập trung lại.
*Hệ thần kinh ngoại vi được phân chia theo chức năng thành các nhánh vận động (motor) và cảm giác (sensory) và mỗi một trong số chúng lại được chia thành 2 nhánh nhỏ hơn nữa là bản thể (somatic) và tạng (visceral).
Nhánh cảm giác (sensory)
1..Nhánh cảm giác hướng tâm (afferent) mang những tín hiệu (signals) từ các receptor (cơ quan nhạy cảm và những đầu tận thần kinh cảm giác) đến CNS. Con đường này thông báo cho CNS về các kích thích (stimuli) trong và xung quanh cơ thể.
a. Nhánh cảm giác bản thể (somatic sensory division) mang tín hiệu từ các receptor ở da (skin), cơ (muscles), xương (bones), và khớp (joints).
b. Nhánh cảm giác tạng (visceral sensory division) mang chủ yếu tín hiệu từ nội tạng trong khoang lồng ngực và khoang bụng như tim (heart), phổi (lungs), dạ dày (stomach), và bàng quang (urinary bladder).
Nhánh vận động (motor)
2. Nhánh vận động ly tâm (efferent) mang những tín hiệu chủ yếu từ CNS đến các tế bào tuyến và cơ,những cơ quan mà thực hiện các đáp ứng của cơ thể. Các tế bào và cơ quan đáp ứng với các tín hiệu này được gọi là cơ quan phản ứng lại kích thích (effectors).
a. Nhánh vận động bản thể (somatic motor division) trong hệ thần kinh
Mang tín hiệu đến các cơ xương (skeletal muscles). Quá trình này tạo ra những sự co cơ theo ý muốn (voluntary muscle contractions) cũng như là các phản xạ bản thể không theo ý muốn (involuntary somatic reflexes).
b. Nhánh vận động tạng (visceral motor division)
Hay còn gọi là hệ thần kinh tự chủ (autonomic nervous system, ANS) mang thông tin đến các tuyến (glands), cơ tim (cardiac muscle), và cơ trơn (smooth muscle). Chúng ta thường không kiểm soát theo ý muốn các cơ quan phản ứng với kích thích này (effectors), và ANS hoạt động ở mức độ vô thức (unconscious level). Các đáp ứng của ANS và các effectors là các phản xạ tạng (visceral reflexes). ANS có 2 nhánh sâu hơn là:
- Nhánh giao cảm (sympathetic division) có xu hướng đánh thức cơ thể để hoạt động—ví dụ, bằng cách gia tốc tăng dần nhịp tim (heartbeat) và tăng luồng khí hô hấp — nhưng nó ức chế sự tiêu hoá (digestion).
- Nhánh phó giao cảm (parasympathetic division) có xu hướng là một hiệu ứng bình tĩnh (a calming effect)—ví dụ, làm chậm nhịp tim — nhưng nó kích thích sự tiêu hoá.
Các thuật ngữ ở trên có thể gây ra ấn tượng rằng chúng ta có nhiều hệ thần kinh - trung ương (central), ngoại vi (peripheral), cảm giác (sensory), vận động (motor), bản thể (somatic) và tạng (visceral). Tuy nhiên,đây chỉ là những thuật ngữ hệ thần kinh song ngữ để thuận tiện. Chỉ có một hệ thần kinh, và các hệ thống nhỏ hơn này là các phần liên kết với nhau của một khối thống nhất.
Nguồn: ANATOMY & PHYSIOLOGY: THE UNITY OF FORM AND FUNCTION, 8th EDITION Dịch: Thành Minh Khánh Đăng ký khóa tiếng Anh y khoa (khai giảng tháng 12): https://anhvanyds.com/tieng-anh-y-khoa-cho-nguoi-moi-bat…/ #thankinh #thuatnguykhoa #anhvanyds
